Bạn đã bao giờ nghe đến khái niệm SPAC hay VinFast SPAC? Cùng tôi điểm qua những điều thú vị về Special Purpose Acquisition Company (Công ty Mua lại Mục đích Đặc biệt) và hành trình chinh phục thị trường Mỹ của nhà sản xuất xe điện hàng đầu Đông Nam Á - VinFast! Tại sao SPAC và sáp nhập ngược trở thành xu hướng mới trong tài chính? Hãy cùng tôi tìm hiểu những điểm chính và những cơ hội đầu tư tiềm năng khi xem bài blog dưới đây!
SPAC là gì ?
Một công ty mua lại đặc biệt (SPAC) là một công ty không có hoạt động thương mại và được thành lập chỉ để huy động vốn thông qua đợt phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng (IPO) nhằm mục đích mua lại hoặc sáp nhập với một công ty hiện có. Còn được gọi là công ty séc trắng, SPAC đã tồn tại trong nhiều thập kỷ, nhưng sự phổ biến của chúng đã tăng vọt trong những năm gần đây. Trong năm 2020, có 247 SPAC được tạo ra với 80 tỷ đô la được đầu tư, và trong năm 2021, có kỷ lục 613 IPO SPAC.
SPAC thường được thành lập bởi các nhà đầu tư hoặc nhà tài trợ có chuyên môn trong một ngành cụ thể hoặc lĩnh vực kinh doanh, và họ theo đuổi các thỏa thuận trong khu vực đó. Các nhà sáng lập SPAC có thể có một mục tiêu mua lại trong tâm trí, nhưng họ không xác định mục tiêu đó để tránh tiết lộ trong quá trình IPO. Được gọi là "công ty séc trắng", SPAC cung cấp cho nhà đầu tư IPO rất ít thông tin trước khi đầu tư. SPAC tìm kiếm các nhà phân phối và nhà đầu tư tổ chức trước khi cung cấp cổ phiếu cho công chúng.
SPAC cung cấp nhiều lợi ích cho các công ty dự định niêm yết. Chúng giúp giảm thiểu rủi ro và rút ngắn quá trình IPO cho các công ty mục tiêu của họ, thường cung cấp cho họ các điều khoản tốt hơn so với IPO truyền thống.
Một số khó khăn khi niêm yết IPO truyền thống so với SPAC bao gồm:
- Thời gian: Một IPO truyền thống thường mất từ 12-18 tháng để hoàn thành, trong khi một sáp nhập SPAC thường chỉ mất từ 3-6 tháng².
- Chi phí: Một IPO truyền thống có thể tốn kém hơn một sáp nhập SPAC do các chi phí liên quan đến việc thuê ngân hàng đầu tư, luật sư và các chi phí khác².
- Quy định: Một IPO truyền thống phải tuân theo các quy định nghiêm ngặt của Ủy ban Chứng khoán và Sàn giao dịch (SEC) và phải trải qua nhiều kiểm toán và xem xét kỹ lưỡng hơn so với một sáp nhập SPAC.
- Khả năng thu hút vốn: Trong một IPO, giá cổ phiếu phụ thuộc vào điều kiện thị trường vào thời điểm niêm yết, trong khi đó với một sáp nhập SPAC, giá cổ phiếu được đàm phán trước khi giao dịch hoàn tất. Điều này có thể giúp doanh nghiệp thu hút được nhiều vốn hơn trong một thị trường biến động.
Tuy nhiên, cũng có những rủi ro và khó khăn khi sử dụng SPAC để niêm yết công khai. Một số rủi ro bao gồm việc loãng cổ phiếu do nhà tài trợ SPAC sở hữu một tỷ lệ lớn cổ phiếu thông qua cổ phiếu sáng lập hoặc quyền chọn mua thêm cổ phiếu; thiếu hụt vốn do các nhà đầu tư ban đầu có thể rút lại cổ phiếu của họ; và thời gian ngắn hạn để chuẩn bị cho việc trở thành công ty niêm yết công khai.
NHỮNG RỦI RO LIÊN QUAN ĐẾN SPAC ?
Có nhiều rủi ro liên quan đến việc đầu tư vào một SPAC. Đây là một số rủi ro cần lưu ý:
1. Không biết chiến lược đầu tư của SPAC trong IPO ban đầu.
2. Phải dựa vào đội ngũ quản lý của SPAC để tìm kiếm một công ty mục tiêu phù hợp.
3. Bị bỏ tối về công ty mục tiêu dự định.
4. Vấn đề định giá phức tạp.
5. Rủi ro trách nhiệm cá nhân cho nhà tài trợ và giám đốc hội đồng quản trị của họ.
6. Yêu cầu quản lý bổ sung.
7. Sự kiểm tra quản lý gần đây của SEC.
SPAC cung cấp nhiều lợi ích cho các công ty dự định niêm yết, nhưng cũng có những rủi ro riêng biệt. Vì vậy, trước khi thêm một SPAC vào danh mục đầu tư của bạn, hãy cẩn thận đọc kỹ tờ thông tin của SPAC và xem xét các mục tiêu và rủi ro liên quan của công ty.
VINFAST LÀ AI ?
VinFast là một công ty ô tô và xe máy điện của Việt Nam, được thành lập vào năm 2017 tại Hải Phòng. Đây là một thành viên của tập đoàn Vingroup, một trong những tập đoàn tư nhân lớn nhất Việt Nam được thành lập bởi Phạm Nhật Vượng. Đây là thương hiệu xe hơi Việt Nam đầu tiên mở rộng ra thị trường toàn cầu cũng như đầu tiên mở rộng sản xuất các phương tiện điện như ô tô điện và xe máy điện.
VinFast đã thiết kế các mẫu xe của mình với sự giúp đỡ của Pininfarina, BMW và Magna Steyr và tham gia Triển lãm Ô tô Paris 2018. VinFast tuyên bố sẽ là nhà sản xuất ô tô hàng loạt đầu tiên tại Việt Nam cũng như nhà sản xuất ô tô Việt Nam đầu tiên tham gia một triển lãm ô tô quốc tế lớn.
VinFast cũng sản xuất các loại xe máy điện cao cấp, trung cấp và phổ thông. Một số mẫu xe máy điện nổi bật của VinFast bao gồm Vento, Vento S, Theon và Theon S.
Ngoài ra, VinFast còn có nhiều dòng xe ô tô điện khác nhau, bao gồm VF e34, VF 5 Plus, VF 8 và VF 9. Các dòng xe này có số chỗ ngồi từ 5 đến 7 chỗ và quãng đường di chuyển từ hơn 300 km đến gần 440 km.
Nguồn: CafeF
ĐỘNG THÁI MỚI ĐÂY CỦA VINFAST ?
VinFast đang niêm yết công khai thông qua việc sáp nhập với công ty mua lại đặc biệt Black Spade Acquisition Co. Đây sẽ là niêm yết lớn nhất từ trước đến nay của một công ty từ quốc gia Đông Nam Á tại Hoa Kỳ. Thỏa thuận sẽ mang lại cho VinFast giá trị cổ phần khoảng 23 tỷ đô la, theo một tuyên bố của công ty mẹ Vingroup JSC vào thứ Sáu. Bao gồm nợ, nhà sản xuất xe điện sẽ được định giá khoảng 27 tỷ đô la. Cổ đông VinFast sẽ sở hữu khoảng 99% của thực thể kết hợp sau giao dịch, dự kiến sẽ hoàn tất trong nửa cuối năm nay, tùy thuộc vào sự chấp thuận của cơ quan quản lý và cổ đông.
VinFast cũng đang nhắm đến việc niêm yết công khai tại Hoa Kỳ vào tháng Tám bằng cách hoàn thành việc sáp nhập với một công ty mua lại đặc biệt định giá nhà sản xuất ô tô Việt Nam là 23 tỷ đô la. Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch Hoa Kỳ đã tuyên bố bản kê khai đăng ký của VinFast có hiệu lực cho một sự kết hợp được đề xuất với Black Spade Acquisition Co., nhà sản xuất xe điện cho biết vào thứ Sáu trong một tuyên bố. Cổ đông của Black Spade sẽ bỏ phiếu về giao dịch vào ngày 10 tháng 8, chuẩn bị cho VinFast bắt đầu giao dịch trong vài ngày.
MỌI NGƯỜI ĐANG NÓI GÌ VỀ VINFAST?
“Trong đợt IPO này, VinFast nhắm tới mục tiêu là niêm yết thành công tại Mỹ. Đây sẽ là tiền đề quan trọng tạo điều kiện thuận lợi cho việc mở rộng quy mô của VinFast trên thị trường quốc tế”, bà Lê Thị Thu Thủy, Chủ tịch VinFast kiêm Phó Chủ tịch Tập đoàn Vingroup nói về kế hoạch của VinFast với báo giới.
Có một số ý kiến của chuyên gia về việc VinFast niêm yết công khai thông qua việc sáp nhập với công ty mua lại đặc biệt Black Spade Acquisition Co. Thỏa thuận này được một số chuyên gia miêu tả như một hành động đầy tuyệt vọng hơn là một sự hồi sinh cho một lớp tài sản từng bị đánh giá tiêu cực. Theo Chris Bryant, một nhà phân tích tại Bloomberg, thỏa thuận này sẽ không thu được nhiều tiền và giá trị được cho là không ổn định. (Bloomberg)
Một số người dùng trên Reddit cũng đã thảo luận về vấn đề này. Một người dùng cho biết: "Giao dịch SPAC định giá VinFast 42 lần doanh thu của năm 2022, gấp bảy lần định giá của Tesla (TSLA.O) và gấp hơn hai lần định giá của Lucid (LCID.O). Con số cao này là một điều khó hiểu; doanh thu V của công ty Việt Nam đã giảm 7% trong năm 2022 và công ty đang gặp phải sự chậm trễ trong sản xuất và sự thay đổi của các nhà quản lý cấp cao"(Reddit).
Tuy nhiên, cũng có những ý kiến khác cho rằng VinFast có thể thành công trong việc niêm yết công khai thông qua SPAC. Đây là một vấn đề phức tạp và có nhiều ý kiến khác nhau từ các chuyên gia và nhà phân tích.
Bạn có thể xem phần phân tích khá thú vị của Mr.Long Phan tại kênh Tài Chính Kinh Doanh dưới đây.
Phần tóm tắt theo cách hiểu của Phi
Định giá Black Spade Acquisition Co (xin được phép viết tắt: BSAQ) là 169 triệu USD
Định giá sau khi hợp nhất với Vinfast 23 tỷ USD (27 tỷ USD, đã bao gồm nợ)
*Sáp nhập ngược (Reverse Takeover - Thằng bé mua lại ông to)
Vinfast sáp nhập vào BSAQ, BSAQ đã được niêm yết trước đó trên sàn NYSE
Sau khi sáp nhập giữa VinFast và Black Spade Acquisition Co (BSAQ), toàn bộ cổ phiếu của VinFast sẽ được niêm yết trên Sàn Giao Dịch Chứng Khoán New York (NYSE) dưới tên của BSAQ. Các cổ đông hiện tại của VinFast sẽ sở hữu 99% công ty sau khi sáp nhập. Sáp nhập dự kiến sẽ hoàn thành vào năm 2023, phụ thuộc vào sự chấp thuận của cơ quan quản lý và cổ đông, cũng như các điều kiện đóng cửa thông thường khác.
Nhiều luồng thông tin cho rằng điều này khá tiêu cực, nhưng cần phải nhìn nhận lại SPAC phổ biến, hợp pháp và tốc độ tăng trưởng vài trăm phần trăm (cụ thể 515% từ năm 2019 – 2020 đạt 67 tỷ USD).
Khả năng huy động vốn là điểm mấu chốt mà BSAQ cần phải có để có thể khiến cho một cuộc sáp nhập hiệu quả. Nhầm có thể giúp Vinfast bắt đầu IPO (Initial Public Offering – Phát hành lần đầu ra công chúng) thành công.
TIỀN LỆ CHO SPAC Ở VIỆT NAM ?
SPAC là một hình thức đầu tư mới đang được quan tâm ở Mỹ và một số thị trường khác. Tuy nhiên, ở Việt Nam, SPAC chưa thể xuất hiện do nhiều yếu tố như mức độ phát triển của thị trường, trình độ của nhà đầu tư và các quy định bảo vệ quyền lợi của nhà đầu tư. Tuy nhiên, một công ty Việt Nam có thể sử dụng SPAC để niêm yết ở nước ngoài.
SPAC là hình thức kế thừa của dạng công ty séc-trắng (blank cheque), tức là chỉ có tiền mà không có hoạt động kinh doanh gì, đã có tiếng xấu từ những năm 1980 với hầu hết là các vụ lừa đảo nhà đầu tư. Chính vì vậy, chắc còn phải rất là lâu thì SPAC mới có thể xuất hiện ở Việt Nam.
Việc phát triển SPAC đòi hỏi thị trường đạt ở mức độ phát triển có độ chín nhất định, là về trình độ của các nhà đầu tư cá nhân muốn đầu tư vào SPAC, cũng như các quy định nhằm bảo vệ quyền lợi của nhà đầu tư. Chẳng hạn như ở Pháp và nhiều nước châu Âu khác, đầu tư vào SPAC chỉ dành cho các nhà đầu tư có chứng chỉ hay đã được công nhận (qualified).
Trong lúc số lượng SPAC vượt nhu cầu thì lợi thế trong thương lượng sáp nhập sẽ thuộc về công ty muốn đi niêm yết. Tuy nhiên, cũng phải lưu ý rằng, dù được niêm yết theo đường tắt thì sau đó, các thủ tục về báo cáo tài chính, sự minh bạch là những khoản "đắt đỏ" về sau. Niêm yết ở thị trường lớn nhất thế giới thì rủi ro bị tấn công bởi các "cá mập", các quỹ đầu cơ (hedge fund) bán khống cũng sẽ tăng lên nhiều nếu để tỷ lệ cổ phiếu thả nổi cao. Bên cạnh đó, các nhà đầu tư quốc tế sẽ định giá rất kỹ, nếu không thuyết phục được họ bằng các con số và câu chuyện hấp dẫn, sẽ không bao giờ được họ để ý đến.
Chính vì vậy, các nhà đầu tư cần cân nhắc kỹ trước khi đầu tư vào SPAC. Việc niêm yết theo đường tắt này cũng có những rủi ro và chi phí sau này như báo cáo tài chính, sự minh bạch và rủi ro bị tấn công bởi các quỹ đầu cơ. Ngoài ra, việc niêm yết ở thị trường lớn nhất thế giới cũng có rủi ro bị tấn công bởi các "cá mập" và các quỹ đầu cơ bán khống. Bên cạnh đó, việc thu hút được sự chú ý của các nhà đầu tư quốc tế cũng không dễ dàng.
TÓM LẠI
Trong bài viết này, chúng ta đã thảo luận về việc VinFast, một công ty sản xuất xe điện của Việt Nam, đang lên kế hoạch niêm yết công khai tại Mỹ thông qua việc sáp nhập với một công ty SPAC (Special Purpose Acquisition Company). Hiểu rõ, SPAC và cách thức nó hoạt động, các chuyên gia cũng đã thảo luận về các lợi ích của việc sử dụng SPAC so với một IPO truyền thống, chẳng hạn như định giá cao hơn, giảm pha loãng, tốc độ nhanh hơn, độ chắc chắn hơn, phí thấp hơn và yêu cầu quản lý ít hơn.
Sau khi sáp nhập giữa VinFast và Black Spade Acquisition Co (BSAQ), toàn bộ cổ phiếu của VinFast sẽ được niêm yết trên Sàn Giao Dịch Chứng Khoán New York (NYSE) dưới tên của BSAQ. Các cổ đông hiện tại của VinFast sẽ sở hữu 99% công ty sau khi sáp nhập. Sáp nhập dự kiến sẽ hoàn thành vào năm 2023, phụ thuộc vào sự chấp thuận của cơ quan quản lý và cổ đông, cũng như các điều kiện đóng cửa thông thường khác.
Cảm ơn các bạn đã theo dõi!